Quảng Nam: Cần làm rõ dấu hiệu sai phạm trong hoạt động khai thác cát của Công ty Trường Lợi

Máy bơm, tàu hút, xe múc hoạt động gần như hết công suất để đưa cát lên bờ, sau đó đoàn xe tải sẽ vào "ăn cát", vận chuyển đi tiêu thụ tại sông Vu Gia vào sáng ngày 9/4 (Ảnh: V.Q)

Ngày 9/4, đại điện Phòng Tài nguyên và môi trường huyện Đại Lộc (tỉnh Quảng Nam) cho biết, đơn vị đã phối hợp với các phòng, ban liên quan của huyện vào cuộc kiểm tra hoạt động khai thác tại mỏ cát của Công ty Trường Lợi trên sông Vu Gia (địa phận thôn Ngọc Kinh Đông, xã Đại Hồng, đoạn cách chân cầu Hà Nha chỉ vài trăm mét về phía thượng nguồn), nhằm làm rõ những phản ánh của báo chí về dấu hiệu sai phạm trong quá trình khai thác, vận chuyển khoáng sản trong suốt thời gian qua.

Đại công trường khai thác cát rầm rộ

"Vào ngày 8/4, Đoàn kiểm tra của huyện đã vào cuộc kiểm tra tại hiện trường khai thác và đã tiến hành lập biên bản để làm căn cứ xử lý đối với công ty Trường Lợi. Tùy vào mức độ sai phạm (nếu có), cơ quan chức năng sẽ có các bước xử lý (tạm dừng, dừng khai thác hoặc là yêu cầu thu hồi giấy phép khai thác mỏ cát của doanh nghiệp)", đại diện Phòng Tài nguyên và môi trường huyện Đại Lộc cho biết.

Theo tìm hiểu của phóng viên, Công ty Trường Lợi được tỉnh Quảng Nam cấp Giấy phép khai thác mỏ cát trên sông Vu Gia vào ngày 19/8/2017. Nội dung báo cáo kinh tế kỹ thuật của doanh nghiệp này được phê duyệt cho thấy, doanh nghiệp chỉ được phép khai thác bằng lớp (lớp cát) và vận chuyển lên xe chở đi nơi khác cho đến khi hết diện tích cát được đánh giá (khai thác mỏ lộ thiên).

Ngoài ra, tại những vị trí ngập nước với chiều sâu ngập nước và chiều sâu lớp cát, thành tạo của lớp cát kết hợp với chiều sâu tối đa của máy múc, đảm bảo khai thác tối đa lớp cát được đánh giá.

Quy định khai thác còn nêu rõ, doanh nghiệp được cấp phép chỉ được sử dụng 2 - 3 máy múc có gàu (0,8m3), 10 xe vận chuyển (dưới 9 tấn) để khai thác cát trong phạm vi mỏ đã cắm mốc ranh giới.

Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên vào sáng ngày 9/4, Công ty Trường Lợi đã sử dụng đến hàng chục máy múc, tàu hút, máy bơm có công suất để hoạt động gần như hết công suất trên sông Vu Gia (thôn Ngọc Kinh Đông, xã Đại Hồng).

Máy bơm cát, sỏi hoạt động gần như hết công suất (Ảnh: V.Q)

Đi dọc từ chân cầu Hà Nha ra khu vực khai thác của Công ty Trường Lợi, phóng viên chứng kiến đây không khác gì một "đại công trường" khai thác cát có quy mô lớn nhất tỉnh Quảng Nam.

Trên sông Vu Gia là cảnh 5 - 6 tàu hút đang được hàng chục công nhân đang vận hành động cơ để quá trình hút cát được thực hiện xuyên suốt. Trên bờ, các máy múc hoạt động rất khẩn trương ngay sau khi một lượng lớn cát vừa được hút lên. Tại đường công vụ nối Quốc lộ 14B dẫn vào điểm khai thác, hàng chục xe tải trọng tải lớn đã sẵn sàng vào "ăn cát" để vận chuyển đi tiêu thụ ở ngoài tỉnh.

Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Ích Khiêm, Chủ tịch UBND xã Đại Hồng cho biết: Quá trình khai thác cát của Công ty Trường Lợi đang gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hoa màu của bà con thôn Vĩnh Phước và Ngọc Kinh Đông, do đây là bãi bồi có diện tích hơn 50 ha nằm tiếp giáp với vị trí mỏ cát.

"Mặc dù nhiều máy bơm đã được đóng để tưới hoa màu, nhưng việc xe chở cát quá khổ, quá tải ra vào liên tục khiến cát, bụi làm hư hại hoa màu đang được canh tác nên người dân luôn phàn nàn. Doanh nghiệp khai thác thì nên thực hiện đúng theo quy định trong cấp phép, còn nếu hoạt động sai phạm sẽ ảnh hưởng rất lớn đến địa phương, nhất là người dân, trong khi đây là nguồn khoáng sản của địa phương", ông Khiêm thông tin.

Được biết, cũng trong sáng ngày 9/4, Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh Quảng Nam cũng đã cử đại diện vào hiện trường khai thác để kiểm tra. Hiện quá trình vận chuyển cát của các xe tải loại xe "hổ vồ" không còn rầm rộ như mấy ngày trước.

Xe tải ra vào khu vực mỏ cát của Công ty Trường Lợi (Ảnh: V.Q)

Chỉ đạo của tỉnh Quảng Nam chưa được thực hiện nghiêm túc

Trước đó, ngày 26/1, UBND tỉnh Quảng Nam đã có Công văn số 496 về việc lắp đặt trạm cân tại các bến, bãi tập kết cát, sỏi lòng sông trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu tất cả các bến, bãi tập kết cát, sỏi lòng sông trên địa bàn tỉnh phải lắp đặt trạm cân, có kết nối wifi, camera theo dõi và cung cấp cho Cục Thuế, Chi cục Thuế khu vực để giám sát, quản lý khối lượng cát, sỏi, mua bán tại bến, bãi; cung cấp cho UBND huyện, thị xã, thành phố và Thanh tra Sở Giao thông vận tải để quản lý tải trọng xe.

Cụ thể, đối với các bến, bãi đã được cấp phép hoạt động và còn thời hạn thì phải hoàn thành việc lắp đặt, đi vào hoạt động trước ngày 30/3, nếu không hoàn thành sau ngày 30/3, các bến, bãi sẽ bị thu hồi giấy phép hoạt động. Tuy nhiên, đến nay các doanh nghiệp và đơn vị liên quan thực hiện lắp đặt trạm cân vẫn chưa triệt để.

Ngoài ra, đối với các bến, bãi xin cấp lại, cấp mới phải lắp trạm cân theo quy định nêu trên trước khi lập thủ tục đề nghị cấp phép hoạt động, thuê đất. UBND tỉnh yêu cầu các doanh nghiệp, hợp tác xã được phép khai thác cát, sỏi và các chủ bến, bãi tập kết cát, sỏi có trách nhiệm thực hiện, khai báo cho Chi cục Thuế khu vực.

Các tàu hút hoạt động rầm rộ trên sông Vu Gia (Ảnh: V.Q)

Đến ngày 2/4 vừa qua, ông Văn Anh Tuấn, Giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Quảng Nam đã ký Công văn số 808 về việc yêu cầu lắp đặt trạm cân tại các mỏ, bãi tập kết cát, sỏi lòng sông trên địa bàn tỉnh.

Ông Tuấn cho biết, qua kết quả kiểm tra thực tế tại Báo cáo số 95 của Thanh tra Sở, nhiều bến, bãi hiện vẫn chưa thực hiện theo yêu cầu của Nhà nước và chỉ đạo của UBND tỉnh. Do đó, Sở Giao thông vận tải đang rà soát để thu hồi giấy phép hoạt động bến của các chủ thể chưa thực hiện đầy đủ các quy định, trong đó có việc lắp đặt trạm cân theo Nghị định số 23 của Chính Phủ và Công văn số 496 của UBND tỉnh.

"Đại công trường" khai thác cát, sỏi trên sông Vu Gia nhìn từ cầu Hà Nha (Ảnh: V.Q)

Cũng tại nội dung Công văn số 808 của Sở Giao thông vận tải tỉnh Quảng Nam thì, thực trạng trên địa bàn tỉnh hiện nay một số mỏ khai thác xúc cát, sỏi trực tiếp lên xe vận chuyển hoặc có bãi chứa nhưng không sử dụng bến, chưa lắp đặt trạm cân cùng camera quan sát.

"Như vậy, việc tăng cường quản lý hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông, cửa biển theo quy định của Nhà nước và chỉ đạo của UBND tỉnh chưa được thực hiện nghiêm túc. Đặc biệt là công tác chỉ đạo giữa các ngành với chủ thể tham gia khai thác cát, sỏi thiếu đồng bộ, thống nhất", nội dung Công văn số 808 nêu.

Tính đến ngày 7/4, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam chỉ có 2/8 bến cát lặp đặt trạm cân và camera ghi hình phương tiện ra vào bến. Các bến cát còn lại chưa trang bị trạm cân và nếu có lắp đặt camera cũng chưa đảm bảo theo quy định, chưa bàn giao mật khẩu đường truyền camera cho UBND huyện và Thanh tra Sở Giao thông vận tải để theo dõi, quản lý.