Những phận đời khốn khó cạnh dự án tỷ đô vùng đông Duy Xuyên, Quảng Nam

Đường vào khu giải tỏa của thôn Tây Sơn Đông, xã Duy Hải, huyện Duy Xuyên đang bị "treo" hơn 10 năm nay (Ảnh: V.Q)

Xót ruột với cảnh nhà cửa, vườn tược xuống cấp, xơ xác sau nhiều năm chờ đợi để được tái định cư (TĐC) đến nơi ở mới, người dân vùng đông Duy Xuyên tại xã Duy Hải cũng phải đành ngậm ngùi tạm cư trong tâm trạng đầy bức xúc.

Đi không được, ở cũng không xong

Những ngày đầu tháng 7, phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô có mặt tại khu vực nổng cát ven biển dài cả cây số thuộc các thôn Tây Sơn Tây, Tây Sơn Đông, xã Duy Hải để ghi nhận về cuộc sống của người dân nằm trong vùng "giải tỏa trắng" để nhường đất cho dự án Nam Hội An.

Khác với viễn cảnh về cuộc sống ổn định, an cư như các khu vực khác, người dân thôn Tây Sơn Tây và Tây Sơn Đông giờ đây đang phải vật lộn từng ngày trong những căn nhà lợp tôn đã rỉ sét và xuống cấp trầm trọng.

Cạnh những căn nhà với những mái tôn cũ kỹ là xen kẽ những ngôi nhà trơ mái với những mảng từng xiên vẹo, dang dở gạch vôi do một số hộ dân đã tháo dỡ cửa, tài sản để di dời đến nơi khác định cư do được... "ưu ái" cấp đất.

Là hộ gia đình được phía Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai Quảng Nam (Công ty Kỳ Hà - Chu Lai Quảng Nam) thực hiện công tác kiểm kê đất đai, nhà cửa và công trình vật kiến trúc lần đầu từ năm 2011 nhưng đến nay bà Dương Thị Ba (ngụ thôn Tây Sơn Tây) vẫn chưa được giải quyết ổn thỏa việc bố trí TĐC trên diện tích hơn 300m2 đất ở.

Bà Dương Thị Ba kể về "hành trình" nhà cửa, đất đai bị kiểm kê đến 2 lần nhưng đến nay vẫn chưa có đất TĐC (Ảnh: V.Q)

"Họ đến kiểm kê lần đầu rồi rời đi. Mãi đến năm 2016, họ tiếp tục đến kiểm kê lần nữa khiến gia đình cảm thấy ổn thỏa vì sắp được TĐC. Tuy nhiên, họ đo đạc xong rồi đề nghị cấp cho gia đình 1 lô phụ bên trong khu TĐC Duy Hải. Ai cũng ngã ngửa vì đất ở bị thu hồi cho dự án nhưng đơn vị bồi thường lại đi cấp cho lô phụ.

Chúng tôi phản đối thì họ... im lặng. Chúng tôi tiếp tục đi hỏi đất thì họ nói đất TĐC đã hết. Giờ, về nhà ai cũng thấy tức tối và xót cho cảnh nhà cửa xuống cấp nhưng không dám sửa chữa vì sợ bị... phạt", bà Ba kể.

Rời nhà bà Ba, chúng tôi được người dân chỉ dẫn đến ngôi nhà của ông Dương Văn Bốn (thôn Tây Sơn Đông). Ngôi nhà của ông Bốn "đặc biệt" hơn hàng trăm hộ dân khác ở chỗ là được đổ tấm bằng bê tông để khỏi phải khăn gói đồ đạc, bỏ chạy mỗi khi mùa bão ập đến.

Ông Xược sống hiu quạnh bên trong căn nhà cấp bốn đang chờ... giải tỏa trắng (Ảnh: V.Q)

Khác với những đề nghị về việc cấp lô phụ TĐC như hộ bà Ba, hộ ông Bốn đến nay vẫn chưa được bất kỳ một đơn vị nào đến đề nghị di dời nhà cửa hoặc đề nghị cấp đất TĐC sau khi được bên giải tỏa đến nhà kiểm kê vào năm 2017.

"4 hộ dân quanh đây đều sống trong cảnh khốn khổ vì đi không được, ở cũng không xong". Họ đến kiểm kê rồi đi. Bà con cứ mòn mỏi được di dời đến chỗ ổn định để tiếp tục bám trụ với nghề biển. Viễn cảnh tốt đẹp không thấy đâu, nhưng nhà cửa nay đã thấy rõ, đó chính là xuống cấp.

Đất đai thì ngày càng bạc màu nơi vùng biển xác xơi và thưa dần các mảng rừng phi lao chắn gió khiến ai cũng chỉ biết lắc đầu ngao ngán.

"Nguyện vọng của gia đình là được di dời, cấp đất TĐC để 2 đứa con gái được an cư. Chúng tôi chờ mãi nhưng đến nay vẫn chưa biết mình đi đâu?", ông Bốn, ngậm ngùi kể.

Chờ đến bao giờ?

Khốn đốn nhất tại vùng "giải tỏa trắng" tại "dự án tỷ đô" như dự án Khu nghỉ dưỡng Nam Hội An, không ai không kể đến trường hợp của ông Võ Xược (ngụ thôn Tây Sơn Đông).

Dù đã ngoài 83 tuổi nhưng ông Xược vẫn cố bám trụ với căn nhà cấp bốn nằm lọt lõm giữa ngã tư đường đất lởm chở đá dăm dẫn ra phía biển.

Thấy cảnh cùng cực sau thời gian chờ được TĐC nhưng không thành, các thành viên trong gia đình ông Xược lần lượt rời đi nơi khác để định cư.

"Con cái rời đi để làm ăn, sinh hoạt riêng với gia đình cũng vì ổn định cuộc sống sau này. Còn tôi thì cố bám trụ dù nhà cửa đang xập xệ.

Bà con quanh đây ai cũng như tôi, đều muốn TĐC nhưng đã nhiều năm nay đều chưa nhận được kết quả như ý muốn. Chúng tôi ở miền biển, giờ đã già yếu nên chỉ muốn an cư. Thảm cảnh kiểm kê rồi để đó sẽ khiến người dân khổ dài dài chứ sướng ích gì!", ông Xược chép miệng rồi bỏ đi.

Thôn Tây Sơn Đông, xã Duy Hải chưa được giải tỏa để phục vụ dự án Khu nghỉ dưỡng Nam Hội An (Ảnh: V.Q)

Trước nhưng bức xúc của người dân miền biển đang sống mòn mỏi và phải "dài cổ" chờ được di dời, cấp đất TĐC để ổn định cuộc sống, phóng viên đã liên hệ với lãnh đạo xã Duy Hải để làm rõ thực trạng.

Theo ông Nguyễn Văn Thống, Chủ tịch UBND xã Duy Hải, hiện địa bàn 2 thôn mà phóng viên phản ảnh có đến khoảng hơn 200 hộ dân chưa được đơn vị giải phóng mặt bằng (GPMB) thực hiện giải tỏa, bố trí TĐC do quỹ đất trước đây đã "cạn" và đang vướng "cơ chế mới".

Ông Thống cho rằng, trước các hộ dân bị giải tỏa trắng được đơn vị bồi thường bố trí TĐC theo quy định và Luật Đầu tư công.

"Các hộ dân bị giải tỏa, di dời đến khu TĐC trước đây do nhà nước thi công và bố trí cho người dân. Tuy nhiên, hiện nay, vấn đề TĐC đang bị vướng cơ chế mới về Luật Nhà ở nên người dân chưa được cấp đất sau khi bị thu hồi đất.

Làng quê Duy Hải xác xơ bởi ảnh hưởng dự án Khu nghỉ dưỡng Nam Hội An (Ảnh: V.Q)

Cụ thể, Khu TĐC Duy Hải (giai đoạn 1) trước đây do nhà nước thi công và đã bố trí TĐC cho khoảng 200 hộ dân nhưng đến nay người dân vẫn chưa được cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất.

Hiện nay, 2 khu TĐC Duy Hải (giai đoạn 2, 3) do doanh nghiệp tư nhân đầu tư xây dựng nên chính quyền đã và đang đề nghị cấp trên vào cuộc giải quyết, tháo gỡ các vướng mắc để người dân được TĐC càng sớm càng tốt", ông Thống cho hay.