Những hồi ức xúc động về cuộc vượt ngục tại Nhà tù Hỏa Lò

Cách đây 80 năm, ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp, chiếm quyền quản lý Nhà tù Hỏa Lò. Lợi dụng quân Nhật có nhiều sơ hở trong việc canh phòng, hơn 100 tù chính trị đã vượt ngục bằng nhiều hình thức: “Thăng thiên”: Trèo tường; “Độn thổ”: chui cống ngầm; “Đi qua cửa ngục”, trà trộn vào đoàn người thăm nuôi tiếp tế thoát khỏi Nhà tù Hỏa Lò.

Hoạt cảnh sân khấu tái hiện lại cuộc vượt ngục của các chiến sĩ cách mạng tại nhà tù Hỏa Lò cách đây 80 năm

Sau khi vượt ngục thành công, các đồng chí nhanh chóng tỏa về các địa phương, kịp thời bổ sung cán bộ lãnh đạo cốt cán, góp phần làm nên thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám - 1945 ở Hà Nội và các tỉnh Đồng bằng Bắc Bộ.

Tại chương trình, các đại biểu và du khách được xem hoạt cảnh tái hiện về cuộc vượt ngục bằng đường cống ngầm tháng 3/1945 và lắng nghe những hồi ức, chia sẻ đầy xúc động từ con cháu của các cựu tù chính trị tham gia cuộc vượt ngục năm xưa.

Ông Trần Kháng Chiến (con trai đồng chí Trần Tử Bình) chia sẻ tại buổi giao lưu

Chia sẻ tại buổi giao lưu, ông Trần Kháng Chiến, con trai đồng chí Trần Tử Bình kể lại: “Sau khi nhóm các đồng chí Trần Đăng Ninh, Lê Trọng Nghĩa, Lê Tất Đắc, Vũ Tuân, Hoàng Minh Chính, Vũ Kỳ… thực hiện vượt ngục vào tối 11/3/1945 chưa thành công, ngày hôm sau 12/3/1945, cha tôi (đồng chí Trần Tử Bình) cùng một số đồng chí khi đến trại J thấy một nắp cống bê tông.

Từ nắp cống này, nhóm tìm được đường thoát ra ngoài. Tù chính trị họp lại, lập kế hoạch vượt ngục qua đường cống ngầm. Cuộc đại vượt ngục với sự tham gia hơn 100 tù chính trị đã thành công, trong đó có các đồng chí: Đỗ Mười, Trần Văn Cử, Nguyễn Cao Đàm, Nguyễn Lam, Đỗ Thị Hạnh…”.

Ông Trần Tuấn Quảng, con trai đồng chí Trần Đăng Ninh chia sẻ, 80 năm kể từ khi cuộc đại vượt ngục lớn nhất trong lịch sử diễn ra tại di tích nhà tù Hoả Lò, đa số nhân chứng lịch sử từng tham gia cuộc đại vượt ngục đã không còn.

Câu chuyện về ý chí chiến đấu, tinh thần cách mạng của các chiến sĩ cách mạng vẫn là những bài học lớn cho thế hệ sau, đó là khát vọng tự do, độc lập dân tộc. “Tôi rất xúc động khi được nghe lại những câu chuyện chia sẻ lại từ cuộc vượt ngục của cha ông. Câu chuyện về ý chí chiến đấu không ngừng của ông cha luôn mang giá trị vượt thời gian”, ông Trần Tuấn Quảng chia sẻ.

Chương trình giao lưu "Dấu ấn thời gian" có sự tham dự của thân nhân các cựu tù chính trị như: Trần Đăng Ninh, Trần Tử Bình...

Sau thành công của những cựu tù chính trị nam, khu trại giam nữ nhanh chóng mưu trí tìm cách vượt ngục bằng cách nhờ người nhà đem quần áo thường phục, sau đó đóng giả những người đến thăm tù để thoát khỏi nhà lao. Bà Nguyễn Hồng Nga, con cự tù Trương Thị Mỹ bày tỏ, sự thành công của cuộc vượt ngục cho thấy sự mưu trí, dũng cảm, biết nắm thời của những cựu tù trong thời điểm khắc nghiệt.

Ông Nguyễn Tiến Hà, Trưởng ban liên lạc chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà tù Hoả Lò chia sẻ, vượt ngục là hình thức đấu tranh trình độ cao của các chiến sĩ cách mạng. Với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, các chiến sĩ phải tranh thủ thời cơ, mưu trí và dũng cảm để thực hiện các cuộc vượt ngục thành công, từ đó tiếp tục chiến đấu vì sự nghiệp cách mạng chung. Cuộc vượt ngục thể hiện rõ sự đoàn kết, tinh thần đấu tranh bền bỉ của người Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Bích Thủy, Giám đốc Ban Quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò nhấn mạnh, chương trình giao lưu “Dấu ấn vượt thời gian” không chỉ bày tỏ lòng tri ân với các cựu tù cách mạng mà còn khơi dậy niềm tự hào lịch sử cho các thế hệ người Việt Nam.

Chương trình ôn lại những ký ức hào hùng của lịch sử dân tộc, nhiều câu chuyện về cuộc vượt ngục của các chiến sĩ cách mạng thể hiện ý chí và khát vọng tự do của người Việt Nam.