"Nghiện" đồ uống có đường tàn phá sức khoẻ ra sao?

Uống thêm 100ml nước ngọt mỗi ngày nguy cơ béo phì tăng gấp 1,2 lần

Phát biểu tại cuộc họp, bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) nhấn mạnh: Cứ tiêu thụ thêm 100ml nước ngọt mỗi ngày, chỉ số khối cơ thể (BMI) sẽ tăng lên rõ rệt, làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì gấp 1,2 lần ở trẻ nhỏ từ 6 tuổi.

Không chỉ là lời cảnh báo mang tính học thuật, đây là thực tế đang diễn ra từng ngày trong các gia đình Việt, khi thói quen “ăn ngọt, uống ngọt” trở thành điều bình thường trong sinh hoạt của nhiều gia đình.

Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) phát biểu tại cuộc họp

Trẻ em lớn lên cùng những lon nước có ga và người lớn thì coi đó là phần thưởng nhanh chóng, tiện lợi nhưng ít ai để ý rằng, cơ thể không thể phân biệt đường thật với “đường chết”. Trên thực tế, đường, đặc biệt là đường tự do trong đồ uống không cung cấp dinh dưỡng cần thiết nhưng lại có khả năng gây nghiện và “bẻ cong” cảm giác đói no của não bộ.

Khi đường dạng lỏng đi vào cơ thể, nó không tạo cảm giác no, khiến người dùng tiếp tục ăn nhiều hơn, hấp thụ năng lượng quá mức.

Đặc biệt, đường fructose thường có trong nước ngọt được chuyển hóa trực tiếp tại gan, gây tích tụ mỡ mới, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ và rối loạn lipid máu, những bước đệm cho hàng loạt bệnh lý nghiêm trọng khác.

Theo WHO, mỗi người không nên tiêu thụ quá 50g đường mỗi ngày, và tốt nhất là dưới 25g. Tuy nhiên hiện nay, chỉ cần một lon nước ngọt phổ biến trên thị trường đã chứa tới gần 40g đường gần chạm ngưỡng khuyến cáo cho cả ngày.

Đáng báo động, mức tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam hiện đã tăng gấp bốn lần so với năm 2009.

Bà Thủy cũng chia sẻ, đồ uống có đường hiện chiếm tới 25% lượng đường tự do tiêu thụ ở người trưởng thành, và đến 40% ở thanh thiếu niên. Điều này phản ánh rõ ràng rằng, nếu không can thiệp kịp thời, chúng ta sẽ phải đối mặt với một thế hệ lớn lên cùng bệnh tật.

Áp dụng thuế với đồ uống có đường để bảo vệ sức khỏe trẻ em Việt Nam

Trước thực trạng đó, chính sách áp thuế tiêu thụ đặc biệt được nhìn nhận không chỉ dưới lăng kính tài chính mà là một biện pháp y tế cộng đồng khẩn cấp.

Hội thảo cung cấp thông tin báo chí về tác hại của đồ uống có đường đối với sức khỏe và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt trong kiểm soát tiêu dùng

Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết: Việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường là biện pháp quan trọng trong các giải pháp can thiệp được Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị nhằm giảm tiêu thụ và tác hại đối với sức khỏe cộng đồng bởi nó mang lại 3 hiệu quả, bao gồm: Cải thiện sức khỏe cộng đồng; tăng thu cho ngân sách nhà nước và giúp giảm chi phí chăm sóc sức khỏe với các bệnh có liên quan, giảm tổn thất về năng suất lao động trong tương lai.

"Trên thế giới, số nước áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường đã gia tăng, từ 35 nước năm 2009 lên 104 vào năm 2023, trong đó ASEAN có 6 nước áp dụng thuế gồm: Thái Lan, Philippines, Malaysia, Lào, Campuchia và Brunei.

Bộ Y tế có văn bản gửi Bộ Tài chính thống nhất phương án mặt hàng nước giải khát đưa vào trong Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) và áp dụng 8% vào năm 2027 và 10% từ năm 2028", bà Thủy chia sẻ.

Mặc dù cơ quan chức năng đã đề xuất lộ trình áp thuế từ năm 2027 (8%) và nâng lên 10% từ năm 2028, song WHO và các chuyên gia khuyến nghị mức thuế nên đạt ít nhất 40% để thực sự tạo ra thay đổi hành vi tiêu dùng.

Tại nhiều quốc gia, mức thuế này đã giúp giảm đáng kể lượng tiêu thụ nước ngọt, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp cải tiến sản phẩm theo hướng lành mạnh hơn.

TS.Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam

TS.Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho rằng: Thuế là thông điệp thể hiện trách nhiệm của chính phủ với sức khỏe người dân. Khi người dân hiểu rõ tác hại, và khi giá thành tăng đủ để khiến họ cân nhắc, sự thay đổi sẽ xảy ra. Không chỉ WHO, Liên Hợp Quốc và nhiều tổ chức y tế toàn cầu đều đã đưa ra lập trường rõ ràng rằng thuế với đồ uống có đường là một trong những biện pháp hiệu quả, ít tốn kém nhất để phòng chống bệnh không lây nhiễm.

TS. Angela Pratt cho rằng, ngoài biện pháp truyền thông, nâng cao kiến thức cộng đồng, giải pháp hiệu quả để hạn chế tiêu thụ đồ uống có đường là giá. Theo đó, nếu áp dụng mức thuế tối ưu sẽ khiến cho giá đồ uống có đường đắt đỏ hơn, giúp giảm tiêu thụ đồ uống có đường.

"Trên thế giới, hiện có 110 Chính phủ áp dụng thuế tiêu thụ với đồ uống có đường, giúp giảm lượng tiêu thụ mặt hàng giải khát này. Khi áp dụng thuế "đôi bên cùng thắng" không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe, giảm chi phí liên quan đến y tế mà còn có được nguồn thu cho ngân sách Nhà nước", TS. Angela Pratt chia sẻ.