Ngăn chặn “tín dụng đen” đeo bám công nhân

Các cấp Công đoàn triển khai các chương trình an sinh xã hội của Chính phủ hỗ trợ người lao động

Nỗi thống khổ khi vướng “tín dụng đen”

Do ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế thế giới, nguồn cung bị đứt gãy, nhiều công ty trong nước thiếu đơn hàng thậm chí phải đóng cửa kéo theo hàng nghìn công nhân, người lao động không có việc làm, mất nguồn thu nhập. Khi gia đình gặp khó khăn, nhiều công nhân, người lao động đã “sập bẫy” các tổ chức “tín dụng đen” khiến nợ nần càng thêm chồng chất.

Chị Hoàng Thị Thùy (quê ở Thanh Hóa), làm công nhân tại TP Biên Hòa (Đồng Nai) tâm sự: “Công nhân, lao động đang đối mặt với khó trăm bề do thiếu đơn hàng, mất việc làm, lại bị "tín dụng đen" gây khốn khó. Ví dụ như chị gái tôi đã vay bên ngoài 32 triệu đồng và đang phải è cổ trả nợ vì lãi cao, bị dọa nạt khi chậm trả”.

Chia sẻ về vấn đề này chị Hoài Thu (quê ở Hà Tĩnh, làm việc trong khu khu công nghiệp trên địa bàn huyện Đông Anh, Hà Nội) cho biết, với thu nhập 7 triệu đồng/tháng, một mình nuôi con ăn học, rồi tiền thuê nhà và đủ thứ chi phí phát sinh nên rất vất vả. “Tôi chỉ mong có thể tiếp cận nguồn vốn với lãi suất hợp lý, thời hạn vay dài để có điều kiện buôn bán thêm, có tiền dự phòng khi ốm đau, cuộc sống gia đình ổn định. Như nhiều trường hợp túng quẫn phải vay nợ bên ngoài, lãi mẹ đẻ lãi con rồi bị các đối tượng đến đòi nợ, truy bức rất khổ”, chị Hoài Thu cho biết.

Công nhân cần đặc biệt cảnh giác với những khoản vay từ những đối tượng không rõ ràng

Không chỉ công nhân, người lao động bị các đối tượng đòi nợ thuê truy bức, mà cả lãnh đạo doanh nghiệp, cán bộ công đoàn cũng chung cảnh ngộ. Phát biểu tại điểm cầu trực tuyến, Thủ tướng Chính phủ gặp gỡ, đối thoại với công nhân lao động, chị Trần Thị Toan (sinh năm 1987, cán bộ Công đoàn cơ sở Công ty TNHH New Apparel Far Eastern Việt Nam) cho biết, là cán bộ công đoàn, chị đã bị đối tượng cho vay nặng lãi đe dọa, bôi nhọ danh dự do công nhân công ty vướng vào “tín dụng đen”.

Cuối tháng 7/2022, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã phải gửi công văn đến Cục An ninh Kinh tế - Bộ Công an phản ánh việc các đối tượng của tổ chức tín dụng đen quấy nhiễu, đe dọa và bôi nhọ lãnh đạo nhiều doanh nghiệp thủy sản.

Theo VASEP, các công ty, tổ chức tín dụng cho vay tiêu dùng cá nhân thông qua “app” trên smartphone hoặc chỉ cần một cú nhấp chuột, với nhiều thông tin quảng cáo hấp dẫn, lợi dụng sự nhẹ dạ, thiếu hiểu biết của người lao động để dụ dỗ, lôi kéo cho vay. Nhiều trường hợp người lao động sau đó rơi vào nợ nần hoặc chậm trả vì nhiều lý do.

Đây là nguyên nhân “xuất hiện các cá nhân” gây áp lực đòi nợ, đe dọa không chỉ người lao động, người thân, bạn bè mà đặc biệt là lãnh đạo các doanh nghiệp nơi người lao động làm việc. Các đối tượng đòi nợ dùng những lời nói và cách thức quấy nhiễu, đe dọa và xúc phạm; Cắt ghép hình ảnh của lãnh đạo công ty đưa lên các mạng xã hội nhằm bôi nhọ công ty.

Hành vi này đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, làm xáo trộn cuộc sống và gia đình người lao động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh cũng như hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao tay nghề cho lao động trong các doanh nghiệp được thành phố Hà Nội đẩy mạnh

Nhiều giải pháp bảo vệ người lao động

Theo dõi các vụ án có nguyên nhân từ vay lãi “tín dụng đen”, Tiến sỹ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Nguyên nhân “tín dụng đen” hoành hành xuất phát từ thực tế nhu cầu vay dân sự rất lớn. Nhiều công nhân lao động trẻ chưa có tích luỹ, khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn, không có tài sản thế chấp nên đã tìm đến các đối tượng tín dụng đen trên mạng xã hội và trong đời sống. Các đối tượng cho vay cắt lãi suất ngay từ đầu, trong giấy tờ thỏa thuận vay mượn không ghi lãi suất. Thậm chí người vay cũng không giữ giấy tờ gì… dẫn đến khó khăn trong việc phát hiện, xử lý.

Đi kèm cho vay nặng lãi là những hoạt động tội phạm khác nhằm mục đích thu hồi nợ như hành hung, gây thương tích, cưỡng đoạt tài sản, gây rối trật tự công cộng, thậm chí giết người nếu người vay không trả được nợ... Người đi vay thường bị đe dọa, sợ hãi không dám tố cáo. Chỉ có những vụ việc gây thương tích hoặc án mạng nghiêm trọng thì mới bị phanh phui. Vì thế, các hoạt động cho vay nặng lãi đang là vấn nạn nhức nhối cho xã hội, ảnh hưởng xấu đến trật tự trị an, an toàn công cộng của người dân.

“Do đó, bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lý, theo luật sư Cường, cơ quan chức năng cần tăng cường lực lượng để phát hiện, triệt phá các đường dây cho vay nặng lãi, kể cả các đường dây cho vay nặng lãi trên không gian mạng để công tác đấu tranh, phòng ngừa loại tội phạm này đạt được hiệu quả như mong đợi. Đây cũng là một trong những biện pháp để ngăn chặn “tín dụng đen” bủa vây công nhân, người lao động”, luật sư Cường kiến nghị.

Các cấp các ngành hỗ trợ tối đa cho người lao động bảo đảm cuộc sống

Bên cạnh cơ quan chức năng điều tra, truy tố nhiều đối tượng, ổ nhóm hoạt động “tín dụng đen”, lãnh đạo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có những chỉ đạo tuyên truyền phòng ngừa, ngăn chặn nạn "tín dụng đen" trong công nhân, người lao động; Phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, các công ty tài chính có những giải pháp hỗ trợ công nhân.

Trao đổi với báo chí, ông Vũ Minh Tiến, Viện trưởng Công nhân và Công đoàn cho biết: "Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có chương trình hỗ trợ gói vay ưu đãi cho công nhân, người lao động. Đây cũng là bước đầu thí điểm chương trình cho vay ưu đãi khi vừa theo dõi người vay, dòng tiền, tiến độ trả nợ".

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng yêu cầu các cấp Công đoàn chủ động kết nối để các ngân hàng, tổ chức tín dụng hợp pháp tiếp cận, cung cấp dịch vụ phù hợp điều kiện công nhân, người lao động, tháo gỡ khó khăn về tài chính cho đối tượng này.

Vừa qua, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước và công ty tài chính, thống nhất triển khai gói vay ưu đãi 20.000 tỷ đồng dành cho công nhân đang làm việc tại các khu công nghiệp trên toàn quốc, với lãi suất ưu đãi. Đối tượng được hưởng gói vay này là đoàn viên công đoàn, người lao động có tên trong danh sách cấp tín dụng của Công đoàn cơ sở. Ngoài ra, người lao động cần có hồ sơ tín dụng tốt, lịch sử tín dụng rõ ràng, có hợp đồng lao động và thu nhập ổn định tại doanh nghiệp. Các mức lãi suất khác nhau sẽ phụ thuộc vào hồ sơ và nhu cầu vay vốn của từng người lao động.