"Gỡ" nút thắt việc thiếu trang thiết bị y tế

Bệnh viện "kêu trời" thiết trang thiết bi y tế, người dân chịu thiệt thòi

Những tiêu cực trong vụ kit xét nghiệm Việt Á như một "quả bom" làm rung chuyển nhiều CDC và bệnh viện trong cả nước với hàng loạt các cá nhân bị bắt.

Vụ việc trên khiến cho Sở Y tế địa phương, lãnh đạo bệnh viện "ngại" trong mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế để tránh rủi ro. Bệnh viện "kêu trời" vì thiếu trang thiết bị y tế, thông báo hạn chế mổ, thậm chí đứng trước nguy cơ tạm ngưng hoạt động vì không đủ hóa chất, vật tư, máy móc do những vướng mắc từ quy định mua sắm, đấu thầu...

Ngày 1/3, “cơn khát" vật tư y tế đã khiến cho Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội) phải chính thức hạn chế mổ phiên. Hiện tại, hóa chất khí máu chỉ còn đủ dùng 1 tuần, hóa chất ghép tạng đủ dùng cho 2 tuần. Việc thiếu hụt các hóa chất, vật tư y tế ảnh hưởng nghiêm trọng đến khám chữa bệnh.

Một ca phẫu thuật của Bệnh viện Việt Đức (Ảnh: Bệnh viện cung cấp)

Thông tin này đã khiến nhiều bệnh nhân lo lắng, sốt ruột, người nhà cũng các bệnh nhân chờ đến lịch mổ lại rơi vào cảnh vạ vật tại các nhà trọ, ban ngày thì nằm nghỉ để trông nom bệnh nhân.

Nhiều bệnh nhân từ các tỉnh xa, nếu cứ phải chờ lịch mổ từ ngày này sang ngày khác, kinh phí sinh hoạt đối với gia đình và bệnh nhân ngày càng trở thành gánh nặng. Tổng kết năm 2022, các bác sỹ của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức mổ gần 80.000 ca, tương ứng mỗi ngày thực hiện khoảng 210 ca mổ phiên và mổ cấp cứu.

Trong ngày đầu tiên đi vào lịch sử của bệnh viện được xếp hạng là bệnh viện chuyên khoa đặc biệt này, có khoảng 100 bệnh nhân phải hoãn mổ do bệnh viện chỉ ưu tiên phẫu thuật những bệnh nhân nặng và bệnh nhân cấp cứu.

Cũng luôn trong tình trạng quá tải, khu vực khám bệnh Bệnh viện Bạch Mai lúc nào cũng chật kín người bệnh chờ. Mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận hàng nghìn người bệnh, thế nhưng số lượng máy chụp cộng hưởng từ còn hoạt động lại quá ít.

Nhiều bệnh nhân từ các tỉnh khác phải đến chờ từ sáng sớm đến tối muộn để chờ chụp cộng hưởng từ, rồi họ lại phải thêm khoản tiền thuê trọ, ăn uống để chờ nhận kết quả vào ngày hôm sau. Bởi mỗi ngày phòng chụp cộng hưởng từ khu vực khám bệnh thực hiện kỹ thuật cho khoảng 180 bệnh nhân. Trong khi, máy móc có hạn, các bác sĩ làm việc "hết công suất" từ 7 giờ đến 21 giờ mới hết người bệnh.

Khơi thông các vướng mắc trong nhập khẩu trang thiết bị y tế

Chưa đầy hai tuần sau khi tiếp nhận phản ánh của một số BV lớn về tình trạng sắp cạn hóa chất, vật tư y tế, Chính phủ, Bộ Y tế và các bộ, ngành đã nỗ lực vào cuộc để tháo gỡ những khó khăn trong việc mua sắm hóa chất, thiết bị, vật tư y tế.

Ngày 3/3, Chính phủ đã ban hành Nghị định 07 thay thế Nghị định 98/2021/NĐ-CP nhằm tháo gỡ khó khăn cho việc nhập khẩu trang thiết bị y tế.

Ngày 4/3, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã thay mặt Chính phủ ký ban hành Nghị quyết 30/NQ-CP tháo gỡ cho việc đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế, hướng dẫn sử dụng và chi trả BHYT cho máy mượn, máy đặt, tiếp tục thực hiện các giải pháp bảo đảm thuốc, vật tư y tế...

Theo lãnh đạo nhiều BV, những quy định thay thế này đã cơ bản giải quyết được những vướng mắc mà BV công đang gặp phải trong việc mua sắm, đấu thầu trang thiết bị y tế.

Ảnh minh họa

Ông Trần Bình Giang, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết Nghị quyết đã cơ bản tháo gỡ vướng mắc về thiếu trang thiết bị, vật tư y tế tại các cơ sở khám chữa bệnh, trong đó có Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.

Trước hết, Nghị quyết giải quyết được việc mua sắm hóa chất của máy đặt, máy mượn được BHYT thanh toán.

Thứ hai, liên quan đến máy móc y tế tặng, cho (từ các tổ chức, cá nhân, trong nước và nước ngoài), trước đây chúng ta không có cơ chế để sử dụng được; những máy hết hạn liên doanh, liên kết thì tiếp tục được sử dụng, mặc dù chưa hoàn thành thủ tục xác lập sở hữu toàn dân nhưng BHYT vẫn thanh toán. Việc này khắc phục cơ bản việc thiếu máy móc, trang thiết bị phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.

Thứ 3, liên quan đến xác định giá để thực hiện kế hoạch mua sắm, trước đây quy định yêu cầu phải có 3 báo giá nhưng theo Nghị quyết mới, chỉ cần đưa lên trang thông tin điện tử của đơn vị, nếu như có 1-2 nhà thầu, các bệnh viện vẫn có thể xác định giá mua được.

Trường hợp có nhiều chủng loại khác nhau thì giao Hội đồng Khoa học xác định chất lượng phù hợp, chứ không phải chọn những loại có giá thấp.

"Chúng tôi rất mừng vì Nghị quyết của Chính phủ đã giải quyết cơ bản việc thiếu trang thiết bị y tế hiện nay tại bệnh viện. Thời gian tới, khi những văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành, chúng ta cũng đã có thời gian triển khai theo Nghị quyết này, khi đó hy vọng các quy định sẽ càng sát thực tế hơn", ông Trần Bình Giang cho biết.

Đánh giá về Nghị quyết này, PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho rằng, Nghị quyết số 30/NQ-CP của Chính phủ vừa ban hành đã giải quyết quyết liệt và cơ bản những khó khăn về thiếu trang thiết bị, vật tư y tế tại các cơ sở y tế trong tình trạng cấp bách hiện nay.

"Chúng tôi rất vui khi đón nhận Nghị quyết này của Chính phủ do Nghị quyết sẽ kịp thời tháo gỡ khó khăn cấp bách để các bệnh viện có thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế trong tình trạng khẩn cấp để phục vụ người bệnh", PGS.TS Đào Xuân Cơ bày tỏ.

Về lâu dài, Nghị quyết 30/NQ-CP giao Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan ban hành các văn bản hướng dẫn theo quy định về những vấn đề này. Các cơ sở khám chữa bệnh đặt rất nhiều kỳ vọng vào các văn bản hướng dẫn của các bộ, ngành.

Bộ Y tế cũng đánh giá, Nghị quyết số 30 là căn cứ để các bộ, ngành, doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất, cung ứng thuốc, trang thiết bị y tế, vật tư, hóa chất và các nhà quản lý các cấp, lãnh đạo các bệnh viện, cơ sở y tế xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn và nghĩa vụ các bên, góp phần đảm bảo thuốc, trang thiết bị y tế nhằm phục vụ tốt công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Theo Bộ Y tế, Nghị quyết 30 tiếp tục cho thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh BHYT đối với các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy do nhà thầu cung cấp sau khi trúng thầu vật tư, hóa chất.

Nghị quyết cũng quy định nhà thầu trúng thầu vật tư, hóa chất có trách nhiệm cung cấp trang thiết bị y tế theo yêu cầu của chủ đầu tư và các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng trang thiết bị y tế này được Quỹ BHYT thanh toán. Đồng thời, Nghị quyết cũng cho phép áp dụng thí điểm hướng dẫn về xây dựng giá gói thầu trong năm 2023.

Nghị quyết cũng cho phép sử dụng các trang thiết bị do cá nhân, tổ chức trong nước, nước ngoài hiến, biếu, tặng cho, đóng góp, viện trợ, tài trợ và các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng trang thiết bị y tế này được Quỹ BHYT thanh toán.

Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chịu trách nhiệm về chất lượng dịch vụ y tế cung cấp từ các trang thiết bị y tế này và được sử dụng kinh phí của cơ sở để bảo trì, bảo dưỡng, sửa chữa trang thiết bị y tế trong quá trình sử dụng.

Tuy nhiên, để nghị quyết nhanh chóng đi vào cuộc sống, tạo hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh của nhân dân hơn lúc nào hết, các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cần tăng cường trách nhiệm, tính chủ động lập kế hoạch mua sắm, đấu thầu và triển khai các giải pháp để có đủ thuốc, trang thiết bị y tế cho hoạt động khám bệnh, chữa bệnh.

Việc mua sắm cần bảo đảm công khai, minh bạch, khoa học, hiệu quả, tránh lãng phí và thực hiện nghiêm các quy định về phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm.