Với quyết tâm, trách nhiệm cao trước đồng bào, cử tri cả nước, Quốc hội đã tiếp tục đổi mới mạnh mẽ trong hoạt động, hành động, cùng với Chính phủ, các cơ quan trong hệ thống chính trị giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra.

Một trong những dấu ấn đậm nét, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ là việc tổ chức kỳ họp bất thường. Chỉ trong hai năm (2022 - 2023), Quốc hội đã có 4 kỳ họp bất thường, giải quyết kịp thời những vẫn đề đặt ra của đất nước.

Từ đầu nhiệm kỳ (2021 - 2025), đến nay, Quốc hội đã tổ chức thành công 4 kỳ họp bất thường. Đây là những kỳ họp bất thường đầu tiên trong lịch sử Quốc hội cho thấy một Quốc hội linh hoạt, chủ động trước những yêu cầu cấp thiết của cuộc sống, để ngày càng gần dân, sát dân hơn, thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân.

Hơn một năm trước, kỳ họp bất thường lần thứ nhất đã diễn ra từ ngày 4 - 11/1/2022, trong bối cảnh cả nước đang nỗ lực triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị để cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Trung ương 4, khóa XIII...; Đặc biệt trong hoàn cảnh đất nước gặp những khó khăn, thách thức mới gay gắt hơn do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, khó lường tại nhiều địa phương trong cả nước.

Việc triệu tập kỳ họp bất thường lần thứ 1 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được coi là quyết định lịch sử của Quốc hội Việt Nam, bởi trong 76 năm, chưa từng có một kỳ họp bất thường nào được tổ chức. Điều này gián tiếp khẳng định bản lĩnh, quyết tâm chính trị của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội khóa XV trong việc nỗ lực đổi mới, hành động quyết liệt vì lợi ích Nhân dân.

Việc tổ chức kỳ họp bất thường đầu tiên của Quốc hội khi đó đã ít nhiều gây xôn xao dư luận mới sự “chưa từng có”. Bởi theo Luật Tổ chức Quốc hội, Quốc hội họp hai kỳ thường lệ mỗi năm và kỳ họp bất thường chỉ tổ chức khi cần để xem xét các vấn đề cần thiết, cấp bách. Trong trường hợp Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ hoặc ít nhất một phần ba tổng số đại biểu Quốc hội yêu cầu thì Quốc hội họp bất thường để thảo luận và quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn, trừ nội dung định kỳ trình Quốc hội theo quy định của pháp luật.

Chia sẻ trước kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết: “Bất thường” theo nghĩa chung nhất là sự việc diễn ra khác với bình thường, khác với thông lệ. Do đó, kỳ họp bất thường của Quốc hội là kỳ họp khác với quy định của kỳ họp thường lệ. Tính chất thời sự của nội dung kỳ họp bất thường không như những nội dung của kỳ họp thường lệ. Nếu kỳ họp thường lệ có những nội dung có thể giải quyết trong nhiều kỳ họp thì nội dung của kỳ họp bất thường chủ yếu là những nội dung cấp bách, triển khai sớm được ngày nào thì có lợi ngày ấy, những việc không thể trì hoãn, không thể chờ đến kỳ họp thường lệ.

Cái tên bất thường cũng gắn với yếu tố cấp bách. Có nghĩa là, việc tổ chức kỳ họp bất thường là để giải quyết những việc cần thiết, cấp bách; Nếu để lại sẽ chậm 5 tháng mới quyết định được.

Quả thật, kỳ họp bất thường lần thứ nhất của Quốc hội đã góp phần giải quyết kịp thời, cấp bách hai nhiệm vụ song song, đó là vừa phòng, chống hiệu quả đại dịch COVID-19 và vừa phục hồi, phát triển bền vững kinh tế, xã hội, không chỉ đáp ứng cho năm 2022 mà cho cả giai đoạn 2021 - 2025 và các năm tiếp theo.

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, kỳ họp này đã thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong hỗ trợ, cải cách, củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp và tín nhiệm của quốc gia. Qua đó, Quốc hội càng gần với dân, càng sát với nguyện vọng của cử tri và càng cụ thể thì càng hiệu quả, ích lợi.

Việc tổ chức thành công kỳ họp bất thường lần thứ nhất đã tạo nên bài học quý để những kỳ họp "bất thường" trở thành hoạt động "bình thường" của Quốc hội nhằm đáp ứng kịp thời đòi hỏi cấp bách của thực tiễn. Việc đặt tên kỳ họp bất thường lần thứ nhất khi ấy là hàm ý còn có thể có lần 2, lần 3 để xem xét những vấn đề bức xúc, quan trọng hoặc chuyên đề xây dựng luật, pháp lệnh. Chủ tịch Quốc hội khẳng định, bất thường chỉ là tiến độ chứ không coi nhẹ chất lượng nên các kỳ họp bất thường được chuẩn bị kỹ lưỡng, bảo đảm quy trình, thủ tục theo quy định của pháp luật, tạo sự đồng thuận cao.

Tiếp nối thành công của kỳ họp bất thường lần thứ nhất, ngay những ngày đầu năm 2023, Quốc hội khoá XV tiếp tục tổ chức kỳ họp bất thường lần thứ hai. Diễn ra từ ngày 5 - 9/1, kỳ họp bất thường lần thứ hai được tổ chức để kịp thời có quyết sách cho những vấn đề quan trọng, cần thiết, cấp bách của đất nước.

Phát huy tinh thần “Bất thường nhưng không coi nhẹ chất lượng”, kỳ họp này được tổ chức với công tác chuẩn bị chín muồi trong bối cảnh công việc cuối năm rất nhiều. Các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan của Chính phủ, các cơ quan, tổ chức hữu quan đều đề cao tinh thần trách nhiệm, cố gắng nỗ lực ở mức cao nhất để kỳ họp diễn ra theo đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Phạm Thái Hà báo cáo nhanh kết quả Kỳ họp bất thường lần thứ 2, Quốc hội khóa XV

Diễn ra trong bối cảnh cả nước đang tiếp tục nỗ lực triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII, các Nghị quyết Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội khóa XV, những quyết sách được Quốc hội thông qua tại kỳ họp đã góp phần giải quyết nhiều “điểm nghẽn” trong đời sống kinh tế - xã hội, đáp ứng được sự tin tưởng, kỳ vọng của đông đảo cử tri, Nhân dân.

Một lần nữa, kỳ họp cũng phản ánh rõ nét bản lĩnh, quyết tâm chính trị rất lớn của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước những vấn đề cấp bách, cần xử lý ngay và hơn hết đó là mục tiêu cao nhất là luôn đặt người dân ở vị trí trung tâm trong mọi quyết sách.

Sau hai kỳ họp bất thường để quyết sách các vấn đề của đất nước, tới kỳ họp bất thường lần thứ 3, Quốc hội đã xem xét, quyết định việc miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch nước nhiệm kỳ 2021 - 2026 và cho thôi làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội khóa XV đối với ông Nguyễn Xuân Phúc. Tiếp đó, kỳ họp bất thường lần thứ 4 diễn ra trong 0,5 ngày ngay sau Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đã bầu ông Võ Văn Thưởng giữ chức vụ Chủ tịch nước.

Công tác nhân sự tại 2 kỳ họp được tiến hành thận trọng, chặt chẽ, thực hiện đúng chủ trương của Đảng, bảo đảm quy trình, thủ tục chặt chẽ theo quy định, đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai, minh bạch, đạt được sự thống nhất cao của các vị đại biểu Quốc hội.

Những kỳ họp bất thường của Quốc hội không chỉ là dấu ấn lịch sử mà còn là điểm nhấn nổi bật trong hoạt động của Quốc hội khóa XV.

Quán triệt sâu sắc bài học, đồng thời cũng là chỉ đạo quan trọng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong bài phát biểu tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV là “Quốc hội luôn có ý thức tự đổi mới để hoàn thiện mình”, Quốc hội khóa XV đã chủ động, không ngừng tìm tòi các dư địa đổi mới nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động, kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và nguyện vọng của Nhân dân.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nhiều lần khẳng định, Quốc hội sẽ không để xảy ra tình trạng "bắc nước sôi chờ gạo người", cái cần thì chưa có, cái có lại chưa cần thiết và cho biết, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chủ động hơn nữa, đồng hành sát sao hơn nữa với Chính phủ, các cơ quan Nhà nước để kịp thời xem xét, quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền.

Ông chia sẻ, càng trong khó khăn, thử thách thì Quốc hội - hiện thân của khối đại đoàn kết toàn dân tộc càng phải chủ động, trí tuệ, đoàn kết, đổi mới và trách nhiệm hơn nữa để thực hiện hiệu quả các chức năng hiến định, cùng với toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta thực hiện thắng lợi các mục tiêu đã đề ra; Đồng thời nhấn mạnh quan điểm “bối cảnh đặc biệt cần những quyết đáp đặc biệt”.

Việc tổ chức thành công các kỳ họp bất thường của Quốc hội khóa XV cho thấy, Quốc hội chuyển mạnh từ trạng thái bị động sang chủ động, linh hoạt, chủ động trước những yêu cầu cấp thiết của cuộc sống, để Quốc hội ngày càng gần dân, sát dân hơn, thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân.

Kỳ họp bất thường lần thứ 2, Quốc hội khóa XV

Các kỳ họp bất thường cũng mở ra một phương thức làm việc mới, giúp Quốc hội phản ứng linh hoạt hơn, quyết đáp kịp thời hơn các yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Thực tiễn đã chứng minh, những nội dung bàn thảo tại kỳ họp bất thường không chỉ đáp ứng yêu cầu trước mắt mà còn có ý nghĩa quan trọng cho cả nhiệm kỳ và những năm tiếp theo. Tất cả các khâu chuẩn bị và tổ chức kỳ họp đều thể hiện rõ tầm nhìn xa, trông rộng và sự vào cuộc chuẩn bị từ sớm, từ xa.

Là đại biểu Quốc hội nhiều khóa, tiến sĩ Vũ Tiến Lộc, nguyên Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng, Quốc hội khóa XV có rất nhiều đổi mới trong hoạt động. Quốc hội không chỉ song hành với Chính phủ mà trong một số hoạt động còn đóng vai trò dẫn dắt. Những đề án, dự án luật không chỉ từ cơ quan Chính phủ đề xuất mà các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội còn đưa ra những đòi hỏi, định hướng, gợi ý, đề nghị đối với Chính phủ.

“Hoạt động của Quốc hội đã bám sát được những động thái quan trọng nhất, những yêu cầu quan trọng nhất của người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay. Với việc luôn bám sát yêu cầu của thực tiễn, Quốc hội có thể có những kỳ họp bất thường vào bất cứ thời gian nào để đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát sinh, đáp ứng mong mỏi của cử tri cả nước. Đây cũng chính là phong cách làm việc mới của Quốc hội...”, tiến sĩ Vũ Tiến Lộc chia sẻ.

(Còn nữa)