Từ "bài toán khó" trong sắp xếp, tổ chức bộ máy hệ thống chính trị khi hợp nhất, đến nay, các địa phương sáp nhập về Hà Nội đều có đội ngũ cán bộ năng động, sáng tạo, bắt nhịp điều hành theo sự đổi mới của cấp ủy, chính quyền thành phố.

Sau khi hợp nhất, một nhiệm vụ khó khăn nhất là Hà Nội phải sắp xếp, tổ chức bộ máy hệ thống chính trị. Không chỉ dư luận có tâm lý lo lắng, mà bản thân tập thể và cá nhân những cán bộ có trách nhiệm của Hà Nội và Hà Tây thời điểm đó cũng đứng trước hàng loạt câu hỏi hóc búa.

Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị vẫn nhớ như in những khó khăn thời gian đó. Bởi đây không đơn thuần là một số cộng cơ học, hai bộ máy hành chính nhập lại thành một. Mà tất cả những việc đó đều liên quan đến con người, đến vấn đề tư tưởng, tâm lý, nguyện vọng, quyền lợi của từng cán bộ. Cá nhân ông và tập thể ban lãnh đạo của Hà Nội khi ấy đã lắng nghe, lĩnh hội tất cả những băn khoăn, lo lắng của dư luận. Điều trăn trở nhất lúc đó là làm sao giữ được sự ổn định, tránh xảy ra những xáo trộn, đứt gãy, làm sao để việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội đạt được kết quả như mong muốn.

“Việc đầu tiên chúng tôi xác định là phải sắp xếp bộ máy và bố trí cán bộ. Thời điểm đó, đây là việc cần thiết, quan trọng và cũng là khó khăn nhất", đồng chí Phạm Quang Nghị nói.

Từ kiến thức, kinh nghiệm, trải nghiệm, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt TP Hà Nội và tỉnh Hà Tây đã sớm họp bàn và đi đến thống nhất về cách làm, lộ trình, cách thức sắp xếp những “đầu não” của bộ máy. Trên cơ sở thống nhất, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy, Thành ủy đã lập danh sách cán bộ thuộc diện Tỉnh ủy và Thành ủy quản lý từ đó đưa ra phân tích, bàn bạc sắp xếp nhân sự. Hai đồng chí cấp trưởng đều được đưa ra để tập thể so sánh, căn cứ trình độ, năng lực từng người và khả năng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cụ thể để đánh giá ai xứng đáng hơn. Hai cấp ủy của hai địa phương phải ngồi lại với nhau, cùng bàn bạc, thảo luận dân chủ và tiến hành bỏ phiếu...

Là người trực tiếp làm công tác tham mưu với Ban Thường vụ Thành ủy về tổ chức cán bộ trong những ngày đầu Hà Nội hợp nhất, đồng chí Nguyễn Công Soái, nguyên Phó bí thư Thường trực Thành ủy, nguyên Phó bí thư Thành ủy kiêm Trưởng ban Tổ chức Thành ủy đầu tiên của TP Hà Nội (sau khi điều chỉnh địa giới hành chính) cho biết, Ban Tổ chức Thành ủy còn tổ chức 4 nhóm công tác đến gặp gỡ từng người để làm công tác tư tưởng rồi giải quyết tiếp một bước theo hướng đáp ứng nguyện vọng của cán bộ.

Bằng cách làm từng bước chặt chẽ như vậy, cho nên những cán bộ được luân chuyển đều vui vẻ, không hề có đơn thư khiếu nại lên Trung ương, lên thành phố. Sau khi sắp xếp, guồng máy chạy tốt, nhiều đồng chí trưởng thành nhanh... Nhờ làm tốt công tác tổ chức, cán bộ nên ngay năm đầu tiên, mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, Hà Nội đã hoàn thành một khối lượng công việc rất lớn, nhất là việc kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy và cán bộ trong hệ thống chính trị, bảo đảm bộ máy mới của TP Hà Nội được vận hành thông suốt, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo và quản lý xã hội, phục vụ người dân trên địa bàn.

Sau sáp nhập, đội ngũ cán bộ rất “hùng hậu” nhưng đến nay đã giảm tương đương như những tỉnh thành khác, bộ máy vẫn hoạt động đồng bộ, hiệu quả.

Về với Hà Nội, thị xã Sơn Tây mang trong mình những tiềm năng văn hóa, du lịch rất riêng, mang đậm đặc trưng của văn hóa xứ Đoài. Nơi đây có 244 di tích; Trong đó, 80 di tích đã được xếp hạng với 19 di tích xếp hạng cấp quốc gia, 61 di tích xếp hạng cấp tỉnh, thành phố... Ngoài ra, thị xã còn có 78 di sản văn hóa phi vật thể, trong đó có 65 lễ hội, 6 nghề thủ công, 5 tập quán xã hội và 2 trình diễn; 1 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, 8 di sản được ưu tiên bảo vệ…

Khi sáp nhập vào Hà Nội, ngoài yếu tố chính trị, con người, thì làm sao để hai nền văn hóa xứ Đông xứ Đoài hòa hợp và cộng hưởng cũng cần giải pháp.

Hơn 2 năm trở lại đây, thị xã Sơn Tây như "bừng tỉnh" với nhiều hoạt động sôi nổi về văn hóa, dần từng bước thay đổi đời sống của người dân nơi đây theo một cách rất riêng. Đó là nhờ sự thay đổi trong nhận thức và cách thức lãnh đạo của cấp ủy địa phương.

Khi mới được điều động về làm Bí thư Thị ủy Sơn Tây, đồng chí Trần Anh Tuấn đã bắt tay ngay vào triển khai ý tưởng về phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây trước nhiều băn khoăn cho rằng đây việc xa vời, nhất là khi công tác chuẩn bị chỉ trong 4 tháng, giữa bối cảnh dịch COVID-19 vẫn chưa được đẩy lùi (năm 2020).

Thế nhưng giờ đây, vào các tối thứ 7, hàng vạn người dân đổ về tuyến phố đi bộ, trong đó có rất đông người dân từ các tỉnh lân cận. Dọc tuyến phố đi bộ với tổng chiều dài 820m, các kiot nhà mặt phố, xe đẩy được kiểm soát kỹ từ thiết kế đến việc đảm bảo vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, tạo không gian sôi động. Hòa vào đó, các tổ đội nhóm sôi nổi thực hiện các hoạt động sinh hoạt văn hóa và vui chơi giải trí.

Tuyến phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây không chỉ góp phần phát huy tiềm năng, giá trị của di tích Thành cổ Sơn Tây mà còn góp phần xây dựng và duy trì không gian mang tính cộng đồng với âm hưởng hiện đại, nhộn nhịp, sống động, nơi tổ chức nhiều sự kiện văn hóa nghệ thuật của Thị xã như: Đêm hội trăng Rằm - Trung thu Thành cổ các năm 2022, 2023; Lễ kỷ niệm 200 năm Thành cổ…

Thành công đầu tiên này là tiền đề, bệ phóng để thị xã Sơn Tây tổ chức thêm nhiều hoạt động văn hóa, thúc đẩy phát triển du lịch trên địa bàn. Từ chỗ còn e dè, lúng túng trong tổ chức, giờ đây, bất cứ một hoạt động văn hóa nào do cấp ủy chỉ đạo cũng đều được triển khai thành công.

Thị ủy Sơn Tây đã lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường đầu tư cho sự nghiệp phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; Nhằm tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong việc phát triển văn hoá - xã hội, xây dựng người Sơn Tây có nhân cách tốt, lối sống đẹp, đoàn kết, sáng tạo, thanh lịch, văn minh.

“Đã từng rất lâu, thị xã Sơn Tây đứng giữa các định hướng phát triển và lúng túng giữa các hướng đi, nên chưa chọn ra được con đường riêng cho mình. Khi có chủ trương của Đảng, TP Hà Nội thì Sơn Tây nhận diện được rằng, lợi thế lớn nhất là văn hóa. Đưa văn hóa đi trước không phải là xem nhẹ kinh tế mà là để kéo theo giá trị gia tăng về đất đai, đầu tư, tạo động lực cho kinh tế địa phương”- Bí thư Thị ủy Sơn Tây chia sẻ.

Khác với Sơn Tây, Mê Linh lại ghi dấu ấn trong phương thức lãnh đạo với công tác cán bộ; Đặc biệt là việc chú trọng rèn luyện cán bộ thông qua công tác luân chuyển về cơ sở. Chủ trương của huyện là chọn địa phương, lĩnh vực mà cán bộ còn yếu, công việc trì trệ để sắp xếp, luân chuyển. Cách làm này tạo thêm nguồn lực để huyện khắc phục tồn tại, hạn chế, nâng cao hiệu quả trong công tác lãnh đạo điều hành công việc ở cơ sở.

Ủy viên Ban thường vụ, Trưởng ban Tổ chức Huyện ủy Mê Linh Lỗ Xuân Hòa

Trưởng ban Tổ chức Huyện ủy Mê Linh Lỗ Xuân Hòa cho biết, công tác luân chuyển, điều động cán bộ đi cơ sở được huyện triển khai từ nhiều năm nay. Đặc biệt, khi có Quy định số 07-QĐ/TU ngày 17/11/2021 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về "Luân chuyển, điều động, chuyển đổi vị trí công tác cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố", huyện Mê Linh càng chú trọng hơn công tác này.

Kết quả, một số xã, thị trấn, phòng, ban, đơn vị trước đây công việc trì trệ, sau khi được thay thế cán bộ lãnh đạo đã phát huy tốt năng lực, tạo chuyển biến tích cực trong thực hiện nhiệm vụ, như tại các xã: Hoàng Kim, Chu Phan, Thạch Đà, Văn Khê, thị trấn Quang Minh; Các đơn vị: Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Quản lý đô thị, Trung tâm Phát triển quỹ đất...

Đáng kể, cùng với lựa chọn cán bộ trẻ có năng lực, phẩm chất đạo đức để luân chuyển thì huyện cũng đưa cán bộ từ địa phương này sang địa phương khác để học hỏi và thực hiện nhiệm vụ tốt hơn.

“Khi điều động, luân chuyển, chúng tôi giao "đầu bài" cụ thể cho từng đồng chí, nếu không làm được thì sẽ sắp xếp lại ngay. Nơi nào có biểu hiện không chấp hành sẽ dứt khoát xử lý, thậm chí giao Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy vào cuộc giám sát về quy chế nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt”, ông Lỗ Xuân Hòa cho biết.

Cùng với điều động, luân chuyển cán bộ, Ban Thường vụ Huyện ủy Mê Linh đã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn. Huyện ủy, UBND huyện đã thành lập các đường dây nóng tiếp nhận phản ánh vi phạm về trật tự xây dựng, đất đai trên địa bàn và công bố rộng rãi để người dân cùng tham gia. Qua đường dây nóng, nhiều vụ việc đã tồn tại từ rất lâu, gây bức xúc trong dư luận đã được chỉ đạo xử lý dứt điểm.

Công tác xử lý các dự án chậm triển khai trên địa bàn cũng được Huyện ủy chú trọng đẩy mạnh với quan điểm, chậm ngày nào là lãng phí nguồn lực rất lớn ngày đấy. Năm 2022, Thường trực, Ban Thường vụ Huyện ủy đã tổ chức các buổi làm việc với từng chủ đầu tư dự án đô thị chậm triển khai trên địa bàn để tháo gỡ vướng mắc, yêu cầu đẩy nhanh tiến độ, có văn bản cam kết với thành phố và huyện có đủ năng lực tài chính, kinh nghiệm thực hiện dự án.

Huyện cũng chủ động hơn trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp. Lãnh đạo huyện yêu cầu những vấn đề gì thuộc thẩm quyền của huyện thì các phòng, ban phải vào cuộc giải quyết ngay. Có những việc phải xin ý kiến thành phố về thủ tục, đích thân Bí thư hay Chủ tịch huyện sẽ sát cánh, không để doanh nghiệp phải “tự bơi” .

15 năm nhìn lại, các địa phương sau khi sáp nhập về Hà Nội đã mang trên mình một diện mạo mới, một nội lực mới. Sự đổi thay tích cực trong từng con người, tổ chức; Từng hành động, phương thức lãnh đạo... tưởng chừng như rất nhỏ nhưng lại là những "mạch máu" hòa quyện vào nhau, đưa Hà Nội đến gần hơn mục tiêu là trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng Thủ đô và cả nước...